اقدامات پزشکی اولیه بعد از تصادف های خودرویی

واکنش شما هنگام مشاهده صحنه تصادف چیست؟ آیا ترمز می‌کنید و برای کمک می‌روید؟ شاید هم نیش ترمزی می‌زنید تا صحنه را بهتر ببینید و در نهایت بی توجه به حرکت خود ادامه می دهید؟ و یا فقط با ۱۱۵ تماس می‌گیرید؟

یکی از اتفاقاتی که این روزها به کرات شاهد رخ دادن آن در جاده ها و حتا مسیرهای درون شهری هستیم وقوع تصادفات جاده ای سنگین است که آسیب های جانی برای راننده، سرنشینان و عابرین پیاده به همراه دارد.

از عوامل تاثیرگذار در ازدیاد این دست تصادفات می توان به کاهش دقت مردم در رانندگی، توجه نکردن به رعایت سرعت مجاز و از همه مهم تر ناایمن تر شدن خودروهای تولید داخل اشاره کرد.

به هر ترتیب با توجه به بالا رفتن آمار آسیب های جانی در تصادفات خودرویی، نیاز است تا راننده ها اقدامات ابتدایی و اولیه پزشکی لازم را یاد بگیرند و در شرایط بحرانی از آن ها بهره مند شوند.

اقدامات اولیه لازم

اگر فردی در حادثه ای مجروح شد، ابتدا بررسی کنید که شما و فرد مجروح در خطر نباشید. به همین منظور قبل از مداخله اتومبیل خود را در محل مطمئنی متوقف نموده و فلاشرها را روشن کنید. بعد از این که از ایمنی مطمئن شدید، فرد آسیب دیده را ارزیابی کنید و در صورت لزوم به اورژانس زنگ بزنید. سپس می توانید کمک های اولیه را انجام دهید.

اقدامات اولیه بسیار مهمی وجود دارند که تا زمان رسیدن آمبولانس می توانید انجام دهید و از میزان مرگ و میر و آسیب جانی بعد از تصادف بکاهید.

توجه داشته باشید که تعداد قابل توجهی از جراحات ناشی از تصادفات جاده ای می‌توانند منجر به مرگ نشوند. این در صورتی امکان دارد که حاضران در صحنه، قبل از رسیدن نیروهای امدادی، اقدامات اولیه ضروری را به درستی انجام دهند.

متاسفانه در حدود ۸۰٪ مواقع، قربانیان به علت نا آگاهی کمک کنندگان و خارج کردن ناصحیح مصدوم از خودرو و حمل ناصحیح فرد به بیمارستان، جان خود را از دست می دهند. پس اولین قدم حفظ خونسردی خود و تماس با آمبولانس می باشد.

اگر اطلاعی از نحوه کمک های اولیه ندارید مطمئن باشید بهترین خدمت و کمک به مصدوم این است که اجازه ندهید افراد نا آگاه به مصدوم دست بزنند و منتظر نیروهای امداد و کادر درمان بمانید.

چطور بعد از تصادف به مصدومان کمک کنیم؟

باید بدانیم که در تصادفات چه کنیم و مدیریت اوضاع را به دست بگیریم. ارزیابی یک فرد آسیب دیده طبق اولویت در هنگام برخورد با مصدوم صورت میگیرد :

۱- اطمینان پیدا کردن از باز بودن راه نفس کشیدن

۲- بررسی هوشیاری فرد مصدوم :

آیا آنها هوشیار هستند؟  آیا آنها به صدای شما پاسخ می دهند؟  آیا به هیچ محرکی غیر از صدا شما پاسخ می دهند؟

اگر به نظر می رسد که فرد واکنشی نشان نمی دهد، با صدای بلند از او بپرسید که آیا حالش خوب است و آیا می تواند چشمانش را باز کند. اگر پاسخ داد، می‌توانید تا رسیدن کمک، آن ها را در موقعیتی که در آن هستند رها کنید.

۳- بررسی تنفس فرد :

اگر فرد مصدوم پاسخی نداد تلاش کنید او را در وضعیتی قرار دهید و راه هوایی او را باز کنید.  اگر در وضعیتی که در آن قرار دارند این امکان وجود ندارد، به آرامی آنها را به پشت دراز کنید و سپس سعی کنید راه هوایی آنها را باز کنید.

برای باز کردن راه هوایی، یک دست را روی پیشانی فرد قرار دهید و سر او را به آرامی به عقب خم کنید و نوک چانه را با استفاده از دو انگشت بلند کنید. این کار زبان را از پشت گلو دور می کند.  کف دهان را فشار ندهید، زیرا زبان را به سمت بالا فشار داده و راه هوایی را مسدود می کند.

اگر فکر می کنید که فرد ممکن است آسیب نخاعی داشته باشد، دستان خود را در دو طرف سر او قرار دهید و با استفاده از نوک انگشتان خود، زاویه فک را به آرامی به سمت جلو و به سمت بالا و بدون حرکت دادن سر بلند کنید تا راه هوایی باز شود. یادتان باشد که هرگز به مصدوم چیزی برای خوردن و نوشیدن ندهید.

در حالت کلی مراقب باشید که گردن فرد را حرکت ندهید. اما طبعاً باز کردن راه هوایی فرد نسبت به آسیب به گردن اولویت دارد.

۴- تنفس فرد را چک کنید :

برای بررسی اینکه آیا فرد هنوز نفس می کشد یا خیر، ببینید آیا قفسه سینه او بالا و پایین می رود. برای فهمیدن این امر باید لباس های فرد را بالا بزنید. صداهای تنفسی را با نزدیک کردن گوش خود به دهان و بینی فرد بشنوید و به مدت ۱۰ ثانیه نفس فرد را روی گونه خود احساس کنید.

ناظر تنفس طبیعی فرد باشید. نفس نفس زدن یا تنفس نامنظم، تنفس طبیعی نیست. اگر فرد به طور طبیعی نفس نمی کشد، باید فوراً احیا کردن را با فشار روی قفسه سینه شروع کنید.

۵- انجام احیا یا CPR :

در صورت وجود تنفس ناگهانی و نامنظم بعد از تصادف که ممکن است با تنفس طبیعی اشتباه گرفته شود، CPR یا عمل احیا کردن باید بلافاصله انجام شود. اگر فرد نفس نمی کشد، با آمبولانس تماس بگیرید و سپس CPR را شروع کنید.

عمل احیا را فقط کسانی می توانند انجام دهند که در این رابطه آموزش دیده باشند، پس اگر تنفس مصنوعی و احیاء قلبی را به طور عملی انجام نداده اید وظایف شما در اینجا خاتمه می یابد و سعی در انجام این کار نکنید و منتظر رسیدن آمبولانس باشید.

۷- نبض فرد را چک کنید :

بهتری جا برای کنترل نبض گردن است و کنترل نبض دست روش مطمئنی نیست. اگر محل نبض را در گردن نمی دانید ابتدا محل نبض زدن در گردن خود را بیاید.

نبض و تنفس مصدوم را هر ده دقیقه یکبار، تا رسیدن کمک، عوامل امدادی و اکیپ درمانی، کنترل و یادداشت نمایید.

۸- بررسی سالم بودن مغز :

برای مشاهده حرکت مردمک چشم اگر چراغ قوه دارید به سمت چشم فرد بگیرید و اگر چراغ قوه ندارید پلک های او را چند لحظه بسته و دوباره باز کنید. چنانچه مردمک چشم با نور کوچک شود یعنی مغز او سالم است.

۹- مطمئن شدن از عملکرد قلب :

بارزترین علامت عدم تپش قلب کبود شدن بدن و لب هاست. ناخن دست مصدوم را با ۲ انگشت فشار دهید این کار باعث سفید شدن ناخن می شود و وقتی شما انگشت خود را برداشتید باید دوباره رنگ ناخن ها سرخ شود که این امر نشانه جریان خون و تپش قلب است.

۱۰- جلوگیری از خونریزی :

در صورت وجود خونریزی  آن را تا حد امکان متوقف کنید. خونریزی شدید در فرد خطر افت فشار خون و مرگ را به همراه دارد .ممکن است فردی در اثر بریدگی و ضربه تصادف دچار خونریزی شود.

اصلی ترین کار برای جلوگیری از خونریزی فشار دادن موضع خونریزی است. فشار دادن محل خونریزی با یک گاز استریل معمولا جلوی آن را می گیرد و یا حداقل تا زمان رسیدن امداد و آمبولانس، مانع خونریزی شدید می شود.

محل خونریزی را بالاتر از سطح قلب نگه دارید و سعی کنید با یک باند یا گاز روی آن را فشار دهید. این کار باعث جلوگیری از لخته و خشک شدن خون می شود.

اگر پنبه و گاز در دسترس نداشتید برای خونریزی های اعضای تحتانی بدن و بخصوص پاها، توسط یک پارچه مثلا تیشرت اینکار را انجام دهید. دو طرف لباس را  به هم گره زده و با آن محل خونریزی را فشار دهید.

۱۱- نگهداری عضو قطع شده :

اگر عضوی از بدن قطع شده باشد باید در حداکثر ۴ الی ۶ ساعت مصدوم را با عضو قطع شده به یک بیمارستان مجهز رساند. پس سریعا با امبولانس تماس بگیرید.

تا قبل از رسیدن آمبولانس عضو قطع شده و محل قطع عضو را با بتادین و یا سرم بشویید و سپس آنرا داخل یک کیسه استریل قرار داده و این کیسه را داخل کیسه پر از یخ بگذارید و از یاد نبرید که وسط کیسه استریل و یخها یک گاز بگذارید. ظرف خالی سرم را میتوانید به عنوان کیسه استریل برای قرار دادن عضو قطع شده استفاده کنید.

عضو قطع شده را مستقیم داخل یخ قرار ندهید چون اینکار باعث صدمه دیدن عضو می شود. علت قرار دادن گاز بین دو کیسه نیز همین امر است.

۱۲- قراردادن مصدوم در حالت ریکاوری :

گاهی اوقات مجبور می شویم تا فرد مصدوم و یا بیهوش را تنها بگذاریم. مصدومی که بیهوش است ولی ضربان دارد و نفس می کشد باید در وضعیت ریکاوری قرار داده شود. در این حالت از مسدود شدن حلق به وسیله زبان جلوگیری می شود و بدلیل قرار گرفتن سر، کمی پایین تر از بقیه بدن، امکان خروج مایعات از دهان مثل بزاق و استفراغ فراهم خواهد شد تا خطر خفگی در فرد کاهش یابد.

قبل از رسیدن آمبولانس، مصدوم را می توان به شیوه ای که سمت چپ مصدوم بالا باشد چرخاند تا قلب در حالت راحتی باشد.

۱-در سمت چپ مصدوم بنشنید.

۲-دست چپ مصدوم را به آرامی به زیر او هل دهید و هنگام این کار بدن او را بلند نکنید.

۳-دست راست مصدوم را خم کرده و کف دست او را زیر گوش چپ او قرار دهید بدین ترتیب مانع حرکت های ناخواسته گردن می شوید.

۴-پای راست مصدوم را خم کرده و در جلوی پای چپ قرار دهید. اگر استخوان لگن شکسته باشد باید در همین حالت پاهای او را به هم ببندید. اگر وسیله ای برای اینکار ندارید با بند کفش این کار را انجام دهید.

۵-با دست راست از کتف او با دست دیگر از پشت او گرفته و کمی او را به طرف خود بچرخوانید ولی دقت کنید که وزن خود را روی مصدوم نیاندازید و پاهای شما در تماس با مصدوم باشند.

۶-سر مصدوم را با ملایمت به عقب هل دهید تا بتواند راحت نفس بکشد.

۷-با ملایمت دست چپ مصدوم را از زیر او بکشید و تا آمدن آمبولانس یا گروه امداد نبض و تنفس او را کنترل کنید.

اگر احتمال می دهید مصدوم شکستگی های حساسی مانند شکستگی گردن یا کمر دارد او را  به هیچ وجه تکان ندهید. قرار دادن در وضعیت بهبودی در افراد مشکوک به صدمات  نخاعی، ممنوع است .

از حرکت‌ دادن‌ غیرضروری‌ سر و گردن اجتناب‌ کنید. در موارد شکستگی مهره‌های گردن هم ممکن است آسیب نخاعی روی دهد. در این حالت بهترین کمک این است که پشت‌ سر مصدوم‌ زانو بزنید و دو طرف‌ سر مصدوم‌ را محکم‌ بگیرید؛ به‌ طوری‌ که‌ دستان‌ شما روی‌ گوش‌های‌ او قرار بگیرد. سر مصدوم‌ را در وضعیت‌ خنثی‌ (که‌ در آن سر، گردن‌ و ستون‌ فقرات‌ هم راستا هستند) ثابت‌ نگه‌ دارید. کم ‌ضررترین‌ وضعیت‌ سر در یک‌ مصدوم‌ مشکوک‌ به‌ آسیب‌ ستون‌ فقرات، همین‌ حالت‌ است.