سیستم ترمز یکی از مهمترین بخشهای خودرو است که وظیفه کاهش سرعت و متوقف کردن ماشین را برعهده دارد. این سیستم خود از چند قطعه تشکیل شده که لنت ترمز یکی از آنها است. لنت صفحهای است که از مواد مختلف ساخته شده و اصطکاک آن با دیسک چرخ، سرعت را کاهش داده و خودرو متوقف میکند. اما لنت ترمز به مرور زمان و بر اثر استفاده مستهلک شده و به اصطلاح تمام میشود. در این شرایط باید بدانید که چه زمانی لنت را تعویض کنید تا همچنان سیستم ترمز عملکرد مناسبی داشته باشد و سرعت را به موقع کاهش داده و خودرو را متوقف کرده و از اتفاقات ناگوار جلوگیری کند.
عملکرد لنت ترمز
لنت ترمز از دو بخش کفشک لنت و لقه لنت تشکیل شده است. سطح اصطکاکی لنت پس از فشار دادن پدال ترمز به روتور ترمز میچسبد و اتومبیل را متوقف میکند. لنت ترمز در گذشته با استفاده از آزبست ساخته میشد. آزبست گرمای تولیدشده لنت بر اثر اصطکاک را جذب و پراکنده میکرد، اما این نوع لنت به دلیل ایجاد گرد و غبار هنگام ترمز گرفتن برای سلامتی انسان و محیطزیست مضر بود. به همین دلیل امروزه لنتها از مواد آلی بیضرر ساخته میشوند که جنس بیشتر آنها شیشه، لاستیک و رزین است.
لنتهای آلی یا غیرآزبستی چندان آلاینده نیست. این نوع لنت ترمز بیشتر برای خودروهای معمولی و روزمره به کار میرود و گزینه مناسبی برای خودروهای سنگین و مسابقهای نیست. چرا که وزن ماشینهای سنگین و سرعت ماشینهای مسابقهای بالا است و راننده باید بتواند ماشین را در سرعت زیاد متوقف کند.
انواع لنت ترمز
لنت ترمز چهار نوع مختلف دارد که تفاوت آنها در متریال و مواد ساخت است. البته زمان تعویض هر نوع نسبت به دیگری نیز متفاوت است.
لنت ارگانیک
در تولید این لنتها از مواد فلزی استفاده نمیشود، قیمت بسیار پایینی دارند و عمر آنها نیز بسیار پایین است. لنتهای ارگانیک از نرمترین لنتهای موجود در بازار است و عملکرد بسیار خوبی دارند. سر و صدای لنت ارگانیک بسیار پایین است و دوام کمتری نسبت به سایر انواع لنت ترمز دارد. اگر رانندگی هیجانی دارید و زیاد در ترافیک میمانید، این لنتها گزینه مناسبی نیستند، چون زود تمام میشوند.
لنت نیمه فلزی
در تولید این لنتها، درصد پایینی از فلز به کار رفته، به همین دلیل به آنها نیمه فلزی نیز میگویند. در این نوع لنت ترمز ۴۰ درصد مس برای بالا بردن میزان اصطکاک و دوام آن به کار رفته است. لنت نیمه فلزی عمر بالا و قیمت مناسبی دارد و از طرفی سر و صدای زیادی تولید میکند، اما قدرات ترمزگیری بالایی دارد.
لنت فلزی
این لنتها از آهن، مس، فولاد و گرافیت ساخته میشوند. بیشتر خودروها از لنت فلزی استفاده میکنند. عملکرد لنتهای فلزی بالا و قیمت آنها پایین است. سنگین بودن لنت فلزی یکی از عیبهای وارده به آن است و این مسئله بر سوخت خودرو تاثیر میگذارد همچنین وزن بالای آن سبب میشود که در ماشینهای مسابقهای از آن استفاده نشود. این گونه از لنت ترمز دوام بالایی دارد، اما چون از فلز ساخته شده، باعث خوردگی روتور میشود. لنت ترمز فلزی به مروز زمان به قسمتهای دیگر سیستم ترمز آسیب میزند. لنتهای فلزی هنگامی که داغ میشوند، عملکرد بهتری از خود نشان میدهند.
لنت سرامیکی
لنتهای سرامیکی برخلاف لنتهای فلزی بسیار سبک است و نیروی متوقفکننده زیادی دارند. همچنین این لنتها دیر ساییده میشوند. لنت سرامیکی از لنتهای مناسب برای ماشینهای مسابقهای است. لنتهای سرامیکی بسیار گران است و در تولید آنها از مواد چسبنده، الیاف سرامیک و ماده پرکننده استفاده شده و البته گاهی از الیاف مس نیز استفاده میشود.
این لنتها گرما را به خوبی پراکنده کرده و گرد و غبار و ذرات بسیار کمی تولید میکنند. دفع بسیار سریع و خوب گرما سبب عملکرد بهتر لنت سرامیکی میشود.
زمان تعویض لنت ترمز
لنت ترمز یکی از قطعات مصرفی خودرو است که به مرور زمان مستهلک شده و به اصطلاح میگویند لنت ترمز تمام شده است. در این شرایط عملکرد سیستم ترمز ضعیف شده که در صورت تعویض نکردن لنت میتواند منجر به تصادف شود. زمان تعویض لنت را میتوان با دیدن نشانهها و علائمی تشخیص داد.
چراغ هشدار ترمز
روشن شدن چراغ هشدار ترمز نشاندهنده وجود عیب در سیستم ترمز است و باید سیستم ترمز را بررسی کنید.
صدای غیرعادی
اگر هنگام ترمز گرفتن سر و صدا میشنوید، باید بدانید که یا لنت ترمز تمام شده یا چیزی به تمام شدن آن نمانده است.
لرزش پدال ترمز و فرمان
اگر سیستم ترمز ایراد داشته باشد، کل خودرو، پدال و فرمان خودرو شروع به لرزیدن میکنند. اگر در فرمان و پدال ترمز لرزش احساس میکنید، یکی از دلایل آن معیوب بودن سیستم ترمز و تمام شدن لنت ترمز است.
فرمان نامیزان
یکی دیگر از نشانههای تمام شدن لنت ترمز، کشیده شدن خودرو به یک سمت هنگام ترمزگیری است. البته این مشکل ممکن از دیسک ترمز و ساییدگی لاستیکها نیز باشد.
کاهش قدرت ترمزگیری
یکی از نشانههای بسیار ملموس برای تمام شدن لنت ترمز، کاهش قدرت ترمزگیری است. هنگامی که پدال ترمز را فشار میدهید و ترمز به درستی کار نمیکند، احتمال میرود که لنتهای ترمز تمام شده باشد.
بررسی لنت ترمز
برای بررسی و کنترل لنتهای ترمز، به چرخ خودرو نگاه کرده تا روتور فلزی را پیدا کنید. سمتی از آن، یک گیره فلزی وجود دارد و لنت میان این روتور و گیره قرار گرفته است.
البته در برخی از وسایل نقلیه، امکان مشاهده روتور بدون جدا کردن چرخ و لاستیک خودرو وجود ندارد. بنابراین برای بررسی آن، باید ابتدا چرخ را جدا کنید.
زمانی که در حال بررسی لنت هستید، به روتور هم دقت کنید. زیرا اگر فرورفتگی یا شیاری روی آن وجود داشته باشد، زمان تعویض آن هم فرا رسیده است.
نتیجه گیری
تمام شدن لنت ترمز به عواملی چون نوع رانندگی، محل رانندگی و نوع لنت نیز بستگی دارد. لنت ترمز از عوامل حیاتی خودرو است و معیوب بودن آن ممکن است تلفات جبرانناپذیری به جای بگذارد. هچنین سعی کنید لنتها را جفتی تعویض کنید. برای مثال وقتی لنت ترمز جلو را عوض میکنید، هر دو لنت را تعویض کنید و از تعویض یک لنت خودداری کنید. چرا که بهتر است لنتها مشابه، همسن و از یک جنس باشند تا عمکلرد دقیق و درستی از خود نشان دهند.